Het land van de thee

Dinsdag zijn we de drukke stad Kandy ingegaan, voor onder andere een traditionele dansvoorstelling en een bezoek aan The temple of the tooth. Hier zou de tand van Boeddha worden bewaard, waardoor het een belangrijke plek is voor de boeddhistische bevolking. Verder was er in Kandy een groot Boeddhabeeld te zien waar veel toeristen heengaan, maar wij vonden het wel best. Inmiddels waren we aardig verzadigd in het zien van al die boedha’s. 69% van de bevolking in Sri Lanka is boeddhist. Daarmee heeft dit geloof de meeste aanhangers. Door het hele land zie je boeddhistische monniken met hun oranje gewaden. Ook staan er overal grote en kleine tempels, stoepa’s en Boeddhabeelden. Op deze plekken komen zowel de lokale bevolking, als toeristen. De één om te bidden en te offeren, de ander om de plek te bekijken en foto’s te maken. Verder zie je op veel plekken kleine Boeddhabeeldjes, zoals op de airport, in de bus of in onze verblijfplaatsen.

Woensdag lieten we Kandy achter ons en stapten op de trein naar Ella. Jut en Jul hadden al verschillende keren gelezen dat zij de tickets op tijd moesten boeken omdat de trein snel vol zit, maar ondanks deze wijze adviezen, stelden zij dit toch steeds uit. Iets met gemakzucht en denken dat het wel zal meevallen. Het gevolg daarvan was dat er alleen nog plek was in de derde klas en we geen normaal tarief van 8 euro, maar 55 euro per ticket betaalden. Wat een woekerprijzen. De les die we leerden: het serieus nemen en opvolgen van de raad van anderen.

De treinreis van Kandy naar Ella duurde 7 uur. We hadden mazzel dat de trein op tijd vertrok, want van andere reizigers hoorden we verhalen over 6 uur vertraging of dat de trein helemaal niet kwam opdagen. De trein ging behoorlijk traag en stopte elk kwartier bij kleine bergdorpjes. Vrijwel alle ramen en deuren stonden de gehele rit open, waardoor we goed van het uitzicht konden genieten. En dat kwam goed uit, aangezien deze treinreis wordt beschouwd als één van de mooiste ter wereld. We hadden dan ook prachtig zicht op heuvelachtige landschappen en vele groene theeplantages.

Aan het begin van de avond kwamen we aan in Ella, waar we de volgende drie dagen verbleven. Ella is een klein dorpje waar een leuke/relaxte sfeer hangt en de omgeving erg mooi is. Doordat het in de bergen ligt, heeft het een koeler klimaat en dat was een heerlijke verademing na al die warmte. We vonden het in de ochtend en avond soms gewoon fris en ik heb zelfs een keer met mijn jas aan geslapen (het enige wat ik had met lange mouwen). Overdag was de temperatuur aangenaam. Eveline vatte het mooi samen: ‘Het is wel warm, maar niet zo warm als heet.’ Ja, dat dus.

Donderdag hebben we vanwege het weer (regen) de plannen omgegooid en zijn we gaan shoppen (zeer belangrijke activiteit) en hebben we een Sri Lankaanse kookcursus gevolgd. Dit was erg leuk. Eerst kregen we een rondleiding door de tuin met uitleg over de kruiden en specerijen die we nodig hadden voor de te maken curry’s. Daarnaast zagen we onder andere ook de kaneel-, avocado- en cacaoboom. Bij het zien van de kurkumawortel vertelde onze chefkok dat kurkuma sinds korte tijd in Westerse landen een hip product is, maar dat dit in de Sri Lankaanse keuken al eeuwenlang wordt gebruikt.

Ook zagen we de Betelpeper, waarvan de bladeren en noten worden gebruikt. Hiermee kwamen we op onze eerste busreis al in aanraking. De ‘conducteur’ was hier de gehele rit druk mee. Hij legde een blad neer (betelblad), smeerde daar rood spul op (betelnoot), vouwde er een pakketje van en stopte dit in zijn mond. Ook de buschauffeur nam dit voortdurend. Nadat het goedje zijn smaak verloor, werd het als een vieze rode straal uit de bus gespuugd, om kort daarna het volgende pakketje naar binnen te schuiven. De ‘conducteur’ gaf aan dit te doen om alert te blijven. We zien dit vaker mensen in Sri Lanka nuttigen of we herkennen de gebruikers ervan aan hun rode gebit. Ook in verschillende andere Aziatische landen is dit een gewoonte. Onze chefkok vertelde dat mensen zeggen dit te nemen omdat ze er relaxt van worden, maar eigenlijk maakt dit je high en is men er gewoon aan verslaafd.

Na deze tuintour gingen we aan de slag met het bereiden van een typisch Sri Lankaanse maaltijd, welke bestond uit de volgende onderdelen:

• *Drie curry’s: dahl (linzen), aubergine en knoflook
• *Coconut Sambol: kokosrasp, chili en tomaat
• *Papadums: knapperige gefrituurde crackers
• *Roti: plat rond brood

Ook leerden we hoe je een kokosnoot openmaakt en hier kokosrasp kunt uithalen. Elk Sri Lankaans huis beschikt over een apparaat om kokosrasp uit de kokosnoot te halen. De kokosnoot wordt hier namelijk veelvuldig gebruikt. Niet vreemd gezien er in het hele land veel kokospalmen staan. Men gebruikt hier kokosolie om in te bakken, kokoswater om te drinken, kokosvruchtvlees om te eten en kokosrasp om in gerechten te verwerken.

De Sri Lankaanse keuken is kleurrijk, vers en gezond. Rice [e-38] Curry is het nationale en favoriete gerecht van Sri Lanka. Als je dit besteld, krijg je rijst met een aantal verschillende soorten curry’s. Daarnaast wordt er bijna altijd coconut sambol bij geserveerd, net als papadum of roti. Men eet hier maar liefst 3 keer per dag rijst met curry. Goed voorbeeld doet bij ons zeker niet volgen en wij vinden het voldoende om dit eens in de paar dagen te eten. We wisselen graag lokaal af met Westers eten. Verder eet men hier, net als in meerdere Aziatische landen, niet met bestek, maar met de hand. Althans, de lage- en middenklassen, de hogere klasse zou wel met bestek eten. Dit met de hand eten moet absoluut met rechts gebeuren, want de linkerhand is bedoeld voor ‘sanitaire handelingen’. Zo wordt hier geen wc-papier gebruikt, maar hangt er naast elke wc een slangetje waar water uitkomt. Na een toiletbezoek gebruik je water en je linkerhand om je achterkant schoon te maken.

Vrijdag hebben we de theefabriek bezocht. Dit vonden wij wel een passend uitje voor een land dat vol staat met theeplantages en maar liefst 700 theefabrieken heeft. We konden kiezen uit verschillende mogelijkheden: een plantage tour, fabriekstour of een masterclass ‘zelf thee maken’. Wij kozen voor het volledige pretpakket en waren zo’n 3 uur onder de pannen. Van A tot Z, oftewel: van pluk tot kopje thee, werd uitgelegd hoe het productieproces in z’n werk gaat. Het was erg leuk en leerzaam om zo alles rondom de theeverwerking te horen.

We begonnen in de theeplantages waarbij we zelf theeblaadjes plukten. Dat mogen alleen de jonge blaadjes zijn. In elke struik vind je er een aantal en dan ga je door naar de volgende. We hoorden daarbij hoe slecht het salaris is voor de plukkers. Zo moeten zij elke dag 20 kg blaadjes plukken, wat neerkomt op 4 manden van 5 kilo (op de foto zie je een mand van 2 kg). Hier doen zij 4-7 uur over (afhankelijk van de snelheid van de plukker en het seizoen). Voor dit werk ontvangen zij omgerekend 3,60 euro. Meer manden aanleveren mag ook; dat levert 90 eurocent per extra mand op. Ondanks dat het leven hier een stuk goedkoper is, is dit alsnog veel te weinig geld. Onze gids vertelde dat het plukken om deze reden voornamelijk door de oudere generatie wordt gedaan. De jongere generatie wil dit niet doen en gaat op zoek gaat naar betere kansen. Dat betekent dat het steeds moeilijker wordt om aan voldoende plukkers te komen.

Ook een leerkracht verdient hier erg weinig, zo’n 90-140 euro per maand. Het salaris van een verpleegster is 275-375 euro. Onze gids vertelde dat het zo onhandig is dat de overheid niet investeert in leerkrachten. Bovendien trekken de goed opgeleide mensen vanwege de slechte lonen naar het buitenland. Zo kan een land natuurlijk nooit tot ontwikkeling komen.

Dit te horen, deed ons weer beseffen hoe bijzonder goed wij het hebben. Het stemde ons dankbaar om in zo’n rijk land geboren te zijn, waarin alles zo goed geregeld is en we in overvloed leven. Hier gaat voor de meeste mensen hun salaris volledig op aan de eerste levensbehoeften. Ook de vele kansen die we in Nederland hebben, stemt dankbaar. Als je hier een theeplukker, hoedjesverkoper op het strand of tuktuk-chauffeur bent, is het vrijwel onmogelijk om iets anders te gaan doen, laat staan om hogerop te komen.

Na de theepluksessie maakten we onze eigen thee. De blaadjes werden gestoomd en steeltjes verwijderd. Daarna kneedden en rolden we de blaadjes, om ze vervolgens 30 minuten te laten drogen in de oven. Ondertussen werden we meegenomen de fabriek in. Deze leek dacht dat het proces van thee maken vrij eenvoudig was. Zoiets als theeblaadjes plukken, laten drogen en vervolgens vermalen. Zo moeilijk kan dat toch niet zijn?! Nou, daar zat ik toch behoorlijk naast. Want wat komt er veel bij kijken! Hieronder een beschrijving van het proces voor het maken van zwarte thee:

1. 1. De blaadjes worden deels gedroogd door deze op een verhoging te leggen, waarbij een soort föhn er van onder op blaast. Hierdoor is na 10 uur 50% van het vocht verwijderd.
2. 2. De blaadjes worden 30 minuten door een machine gerold.
3. 3. De blaadjes worden 2 uur op tafels gelegd, waardoor deze fermenteren. Hierdoor komen chemicaliën vrij en krijgen de blaadjes de typisch zwarte kleur.
4. 4. De blaadjes worden 20 minuten in de oven gedroogd om het fermentatieproces te stoppen.
5. 5. De blaadjes gaan in een machine die scheiding aanbrengt tussen het blad en de steel.
6. 6. Een volgende machine scheidt de blaadjes van de eerste en tweede kwaliteit. Dit gebeurt doordat het wordt gesorteerd op grootte, gewicht en kleur.
7. 7. De thee wordt verpakt. Uiteindelijk maakt 100 gram verse theeblaadjes, 20 gram gedroogde thee.

In de fabriek werd ook witte en groene thee gemaakt. Deze soorten komen alledrie van dezelfde plant. Bij witte thee wordt alleen de dichtgevouwen top gebruikt. We zagen een vrouw deze top-blaadjes eruit halen, dit zijn er slechts een aantal per mand. Mega arbeidsintensief werk dus. Voor groene thee worden exact dezelfde blaadjes gebruikt als voor zwarte thee, maar deze worden op een andere manier verwerkt. Qua hygiëne hadden we wel wat verbeterpunten aan te merken. Zo vielen er naast de machine of tafel steeds theeblaadjes op de grond. Dit werd vervolgens gewoon opgeveegd en weer bij de rest van de thee gevoegd. En dat terwijl wij op diezelfde plek met onze schoenen liepen en de medewerkers op hun blote voeten.

Oja, nog een laatste weetje: mocht je Ceylon op een theeverpakking zien staan, dan weet je bij deze dat deze uit Sri Lanka afkomstig is. Tot 1972 was Ceylon de naam van dit land, doordat Engelse veroveraars het zo hadden genoemd. Later veranderde onafhankelijkheidsstrijders de naam in Sri Lanka. De naam Ceylon bleef in de thee-industrie echter wel gehandhaafd en werd een merknaam.

Zaterdag stond onze wekker op 4.25u. Ik kan het niemand aanraden. Met een 3,5 uur slaap op zak was het plan om 1,5 uur te wandelen om met zonsopkomst het uitzicht vanaf de top van Little Adams Peak te bewonderen. Twee dagen eerder hoorden we van andere reizigers dat zij hier met een groep van hun hostel naartoe waren gewandeld en dat dit onder andere fijn was voor de honden die je onderweg zou tegenkomen. Dit plan sprak ons aan en daarom zijn we naar dit hostel gegaan met de vraag of wij mochten aanhaken. Geen gek idee gezien we die nacht nog een fiks hondengevecht hoorden. Het was zo hard en duurde zo lang dat ik van ellende mijn oordoppen ben gaan opzoeken.

Toen wij op ons afspreekpunt na 20 minuten nog niemand zagen, zijn we naar het betreffende hostel gelopen. Niemand te zien. Door hier wifi te tappen, zagen we dat er 10 minuten daarvoor een app was gekomen dat het niet doorging. Fijn zo lekker op tijd. Uiteindelijk namen we een tuktuk en hebben we de laatste 20 minuten gelopen naar de top van de Little Adams Peak. Hier hadden we een prachtig uitzicht over de bergen.

Daarna hebben we een half uur doorgewandeld naar de Nine Arch Bridge. Deze treinbrug bestaat, zoals de naam al zegt, uit 9 bogen. De brug is in 1921 volledig gebouwd met stenen en cement, dus zonder een enkel stukje staal. De brug wordt omringd door een groene omgeving, wat een mooi gezicht was.

Na het ontbijt en het inpakken van de tas, hebben we de bus gepakt. Die was waarschijnlijk net vertrokken, want we moesten een uur wachten. In twee uur reden we naar Tissamaharama en vervolgens met een andere bus in 3 uur naar Dickwella. Dit was een beste zit, voornamelijk vanwege de warmte en het krap zitten, waardoor ik been-aan-been geplakt zat met mijn Sri Lankaanse buurman. Heel gezellig. Eenmaal aangekomen, hebben wij een half uur bepakt en bezakt naar een restaurant gewandeld en daarna weer een wandeling gemaakt naar onze nieuwe verblijfplaats. Het plan is om deze laatste week aan de kust door te brengen. Volgend weekend staat er nog een laatste blog in het programma en dan alweer richting huis!